انواع مصالح عایق ساختمان

یکی از مهمترین دلایل استفاده از مصالح عایق، جلوگیری از هدر رفت انرژی و کاهش مصرف آن می‌باشد. در سال‌های اخیر صنعت ساختمان، رشد بسیار چشمگیری داشته است و همین باعث افزایش استفاده از سوخت‌های فسیلی شده است. از طرف دیگر برای جلوگیری از این افزایش مصرف سوخت‌های فسیلی، بایستی از مصالح عایق در طراحی معماری ساختمان‌ها استفاده کنیم.

با سرد شدن هوا ساختمان‌ها نیاز به سیستم‌های گرمایشی دارند. اما این سیستم‌های گرمایشی هزینه‌های مختلفی به همراه دارد. استفاده از مصالح عایق باعث کاهش بسیار چشمگیر هزینه‌های مصرفی است. به این گونه که عایق‌ها باعث ذخیره انرژی مانند سرمایش و گرمایش می‌شوند. البته که باید توجه داشت که در هر منطقه باید متناسب با نوع آب و هوایی که دارد، از مصالح عایق متناسب با آن منطقه استفاده نمود.

تقسیم بندی مصالح عایق

1. عایق حرارتی
2. عایق رطوبتی
3. عایق آتش
4. عایق صوتی

عایق حرارتی

باعث ذخیره و جمع‌آوری انرژی حرارتی می‌شود و همچنین مانع از انتقال انرژی حرارتی از یک فضا به فضای دیگر می‌شود. در این زمینه، از مصالح عایق حرارتی که بیشترین مصرف را دارند، می‌توان به عایق پشم شیشه، پشم سنگ، الاستومری و پلی استایرن اشاره کرد.

همچنین از مزایایی که یک مصالح عایق حرارتی خوب باید دارا باشد، مقاومت حرارتی بالا، مقاومت فشاری بالا، مقاومت در برابر نم و عدم رشد قارچ و کپک می‌باشد. بنابراین برای اینکه تبادل بین فضای بیرونی و داخلی ساختمان اتفاق نیفتد و از اتلاف انرژی جلوگیری شود، موظف به استفاده از عایق حرارتی هستند.

عایق رطوبتی

این عایق مانع از انتقال رطوبت شده، از خود مقاومت نشان داده و از جذب و نفوذ آن به داخل خود جلوگیری می‌کند. از نمونه مصالح عایق که به عنوان عایق رطوبتی استفاده می‌شود، قیر و گونی، ایزوگام، نانو، عایق‌های پلیمری و پرایمرها می‌باشد.

از جمله مزایای این نوع عایق‌ها مقاومت بالا در برابر رطوبت می‌باشد. لازم به ذکر است که نوع دیگری از عایق‌های حرارت که وجود دارد عایق‌های پیش ساخته است، که این نوع عایق‌ها هزینه‌ی بسیار زیادی دارند.

از مصالح عایق رطوبتی در حمام و سرویس بهداشتی و آشپزخانه‌ها استفاده می‌شود. همچنین در منطقه‌هایی که بارش برف و باران زیاد است، ملزم به استفاده از عایق‌ها هستند.

عایق آتش

مصالح عایق آتش نوعی عایق است که از خود در برابر آتش و حریق مقاومت نشان می‌دهد و از انتقال آتش به دیگر فضاها و همچنین از گسترش آن جلوگیری می‌کند. از عایق آتش در فضاهایی که مستعد آتش‌سوزی هستند، استفاده می‌شود.

از نمونه این عایق‌ها، عایق حرارتی نانو، عایق حرارتی پلی استایرن، پلی یورتان و … می‌باشد. همچنین عایق پشم سنگ یا همان پشم معدنی ضد احتراق و آتش سوزی می‌باشد و امکان رشد قارچ‌ها و باکتری‌ها داخل آن بسیار کم می‌باشد.

عایق صوتی

این عایق از انتقال صدا در بین فضاها جلوگیری می‌کند و همچنین باعث دفع یا جذب صدا (بسته به نوع مصالح عایق) می‌شود. از جمله فضاهایی که در آن از مصالح عایق صوتی استفاده می‌شود، می‌توان سینماها، سالن‌های کنفرانس و حتی منازل مسکونی را نام برد.

نمونه‌هایی از این عایق‌ها شامل فایبرگلاس، عایق آکوستیک، پنل‌های گچی و همچنین ویسکوالاستیک می‌باشد.

مثال‌هایی از مصالح عایق

1. پشم شیشه
2. پشم سنگ
3. فوم الاستومری
4. پلی استایرن یا XPS
5. فوم پلی یورتان
6. ایزوگام
7. ایزوپل
8. ارت فلکس
9. رنگ نانو
10. یونولیت
11. فوم شانه تخم مرغی
12. فایبرگلاس
13. پشم گوسفند
14. ماستیک و درز بند
15. رزین ملامین
16. قیر

• پشم شیشه

این نوع عایق از جمله قدیمی‌ترین مصالح عایق است که هم برای عایق صوتی و هم به عنوان عایق حرارتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. نوع جلوگیری و عملکرد این عایق در برابر آتش به این صورت است که در زمان حریق از خود گاز سمی تولید می‌کند که از گسترش آتش جلوگیری می‌کند.

مزیت این نوع عایق سبک بودن آن است، که همین موضوع باعث می‌شود که در سیستم سازه مشکلی به وجود نیاید. از دیگر مزیت‌های این عایق می‌توان به این اشاره کرد که، علاوه بر این که به عنوان عایق حرارتی و آتش به حساب می‌آید، تا حدودی از انتقال صدا نیز جلوگیری می‌کند.

از معایب این نوع مصالح عایق هم می‌توان به عدم مقاومت آن در برابر رطوبت اشاره کرد. این موضوع باعث نفوذ آب به داخل آن می‌شود که نتیجه آن رشد قارچ و باکتری می‌شود.

• پشم سنگ

این نوع عایق یک عایق حرارتی و آتش می‌باشد که می‌تواند دما را تا 1200 درجه سانتی‌گراد متحمل شود. این مصالح عایق از سنگ بازالت که یک نوع سنگ آتشفشانی است تولید و ساخته می‌شود.

مقاومت این نوع عایق در برابر حرارت و حریق بسیار زیاد است که به همین دلیل، از این نوع عایق در پالایشگاه‌ها و صنایع نفت و گاز که در معرض حریق و آتش سوزی هستند، استفاده می‌شود.

از دیگر مزایای این مصالح عایق این است که می‌توان از آن به عنوان عایق صوتی نیز استفاده کرد. چون قابلیت دفع صدا را نیز دارا می‌باشد. مدل‌های این عایق شامل پتویی، تخته‌ای و رولی می‌باشد.

از معایب این عایق می‌توان به ایجاد حساسیت و نفس تنگی هنگام اجرا اشاره کرد. مدل لحافی برای کف، پتویی برای موتورخانه‌ها و تخته‌ای مورد استفاده برای سقف و دیوار می‌باشد.

• فوم الاستومری

فوم الاستومری، خاصیت ارتجاعی بسیار بالایی دارد و بسیار انعطاف‌پذیر است که هم به عنوان عایق رطوبتی و هم عایق صوتی به حساب می‌آید. جنس این فوم از نیتریل فوم می‌باشد و مورد استفاده در سوله، بویلر و مخزن‌ها می‌باشد.

از مزایای این عایق می‌توان به سبک بودن آن اشاره کرد که قابل استفاده در همه جا می‌باشد و در بار ساختمان اختلال ایجاد نمی‌کند. همچنین در برابر رطوبت مقاومت بالایی دارد که مانع از رشد باکتری و قارچ می‌شود.

با اینکه قیمت این نوع مصالح عایق نسبت به عایق‌های پشم سنگ و پشم شیشه بیشتر است، اما چون نیازی به روکش ندارد نصب آن بسیار آسان می‌باشد.

• فوم پلی استایرن یا XPS

این نوع عایق بسیار سبک است و همین وزن کم است که باعث نصب آسان آن می‌شود. همچنین باعث می‌شود که جایگزین مناسبی در مقابل دیگر عایق ها باشد.

نوع مصرفی این عایق در دیوار فونداسیون، دیوار دو جداره، انواع سقف‌ها مانند سقف تیرچه بلوک و سقف کامپوزیت، ایزوله‌کاری کف، نمای ساختمان، سردخانه‌ها و ساخت ساندویچ پنل‌ها می‌باشد. یکی از مزایای این عایق مقاومت فشاری یکنواختش در تمامی سطوح می‌باشد.

این عایق یکی از بهترین نوع مصالح عایق در برابر رطوبت است و همچنان از ایجاد و رشد قارچ و باکتری جلوگیری می‌کند.

• قیر

از قیر در جاده‌ها و پشت‌بام‌ها جهت جلوگیری از گرد و غبار و مقابله با رطوبت استفاده می‌شود. از دیگر مواردی که قیر به عنوان عایق در آن استفاده می‌شود، برای مقابله در برابر یخ‌زدگی، سرما، گرما، اسیدها و بازها می‌باشد. در برابر دیگر عایق‌ها قیر مقاومت و ماندگاری خوبی دارد و از لحاظ قیمت مقرون به صرفه می‌باشد.

اجزایی که در ساختمان می‌توان عایق کرد

در ساختمان‌ها متناسب با نیاز و کارایی که دارند اجزای مختلف آن عایق می‌شود. سقف‌ها، دیوار‌های داخلی، دیوارهای خارجی‌ و کف ساختمان از اجزایی می‌باشد که می‌توان آنها را عایق کرد.

به این نکته باید توجه کرد که در ساختمان‌هایی که در یک طبقه چند واحد مجزا وجود دارد، حتما باید مابین این دو فضا در داخل دیوارها عایق صوتی استفاده شود. اما قابل ذکر است که این عایق صوتی فقط برای دو ملک مجزا نیست بلکه در محل‌ کار بسیار مهم است که در هر عرصه به مصالح عایق توجه شود.

همان‌طور که گفته شد کف محل‌هایی که آبریزی وجود دارد در ساختمان‌ها را نیز عایق می‌کنند. مانند سرویس بهداشتی، حمام و آشپزخانه. در رابطه با عایق سقف‌ها باید گفت که در مناطقی که بارش باران به وفور وجود دارد باید برای جلوگیری از نفوذ آب به داخل ساختمان‌ها حتما سقف‌ها عایق رطوبتی شوند.

نتیجه گیری

این موارد گفته شده فقط چند نمونه از مصالح عایق موجود در دنیا می‌باشد و باید آگاه باشید که برخی از عایق‌ها به شدت دارای هزینه‌ی بالایی می‌باشند و اقتصادی نیستند، مگر در شرایط خاص. پس باید متناسب با کاربرد ساختمان خود، بهترین و کارآمدترین نوع عایق را برای آن انتخاب کنید.

شاید برای شما هم سوال پیش بیاید که چه نیازی به استفاده از عایق‌ها داریم، تا زمانی که دستگاه‌های گرمایشی و سرمایشی وجود دارد. اما نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که، زمانی که از اتلاف انرژی با عایق‌های مناسب جلوگیری شود نیاز به مصرف انرژی بابت گرمایش و سرمایش ندارید و هم از هزینه‌های قبض شما کاسته می‌شود و هم با این کار به محیط زیست کمک چشمگیری کرده‌اید.